Kolej
w Bieszczadach już dawno nie miała się tak dobrze. Gdy byliśmy tam z Marcinem
w zeszłoroczne wakacje, na linii do Łupkowa kursowały dwie pary pociągów
osobowych (wiem, że w dzisiejszych czasach cieszenie się z takiej oferty
wywołuje raczej śmiech i politowanie, ale jak na bieszczadzkie warunki to
naprawdę niezła oferta). W weekendy były to pociągi Polregio z Rzeszowa i
Sanoka do słowackich Medzilaborzec, a w tygodniu kursy SKPL z Sanoka do
Łupkowa. Dodatkowo w dni wolne kursował pociąg TLK „Połoniny” i „Bieszczady”
z Krakowa do Zagórza obsługiwany taborem SKPL. Ta druga para pociągów dawała
także możliwość przejechania odcinka Zagórz – Uherce na linii do Krościenka.
W tym roku dodatkowo po 12 latach przerwy pociągi zaczęły docierać do
Ustrzyk Dolnych. Odcinkiem Uherce – Ustrzyki Dolne ostatnie planowe pociągi
osobowe przejechały w 2010 r. Były to pociągi transgraniczne kursujące z Jasła
do ukraińskiego Chyrowa. Jedną z przyczyn wycofania tych połączeń był
katastrofalny stan torowiska, nie pozwalający na jazdę z prędkością
większą niż 20 km/h. Linia jest jednak cały czas przejezdna, gdyż wykorzystują
ją drezyny rowerowe. Impulsem do powrotu pociągów pasażerskich do samego
Krościenka była wojna na Ukrainie, która wybuchła w lutym tego roku. Pojawiła
się nagła konieczność przewiezienia do Polski znacznej liczby uchodźców
uciekających przed wojną. Postanowiono m.in. wykorzystać do tego linię kolejową
do Krościenka. Na wariata PKP PLK zaczęła rewitalizować odcinek Uherce –
Krościenko, aby mogły nań wjechać pociągi pasażerskie po uchodźców, którzy
dosłownie już czekali na granicy. Szybko się jednak okazało, że jak się
człowiek spieszy to się diabeł cieszy, gdyż pierwszy pociąg z uchodźcami uległ
wykolejeniu. Kolejne transporty upływały już sprawnie. A skoro linia była
przejezdna, to czemu by jej nie wykorzystać w zwykłym ruchu pasażerskim. Ku
uciesze turystów i miłośników kolei, pojawiła się informacja o uruchomieniu
w wakacyjne weekendy przez Polregio pociągów z Sanoka do Ustrzyk
Dolnych. Jednym i drugim nieco zrzedła mina, jak zobaczyli
śmieszno-straszną ofertę, przewidującą tylko dwie pary pociągów startujące z
Sanoka o godzinie 6:18 i 19:30 :D. Niby było to dostosowane pod
skomunikowania z połączeniem relacji Rzeszów – Medzilaborce, tak aby można było
zrobić jednodniowy wyjazd z Ustrzyk Dolnych na Słowację i z powrotem. Tyle że w
środku dnia szynobus stał bezczynnie 11 godzin w Sanoku :D. Na szczęście od
połowy lipca SKPL wzbogacił ofertę dokładając w środku dnia jeszcze 3 pary
Sanok – Ustrzyki Dolne – Sanok oraz jedną parę Uherce – Ustrzyki Dolne – Uherce
skomunikowaną z pociągiem TLK „Bieszczady” Kraków – Łupków – Kraków. Taka
oferta już nas zmotywowała, żeby przyjechać w Bieszczady i porobić zdjęcia.
Jako że weekendów wakacyjnych jest tak mało a atrakcji tak dużo, tego samego
dnia odwiedziliśmy także okolice Mszany Dolnej, gdzie wykonaliśmy zdjęcia
pociągów retro relacji Chabówka – Kasina Wielka oraz Chabówka – Nowy Sącz. Niby
poprzedni rok miał być już dla nich ostatnim z uwagi na zaplanowaną
przebudowę linii Chabówka – Nowy Sącz. Jednak rozpoczęcie inwestycji się
przesunęło i w tym roku ledwo zipiąca trasa także jeszcze przyjęła pociągi.
Mimo że Ustrzyki Dolne i Mszanę Dolną dzieli 250 kilometrów, to historycznie
leżą przy tej samej linii kolejowej, Galicyjskiej Kolei Transwersalnej
wybudowanej przez Austriaków w 1884 roku. Ciągnie się ona od Cadcy
(obecnie Słowacja) przez Zwardoń, Żywiec, Suchą Beskidzką, Chabówkę, Nowy Sącz,
Stróże, Jasło, Sanok, Krościenko do Husiatynia (obecnie Ukraina). Stąd nazwałem
relację „Linie Kolei Transwersalnej”. A część druga dlatego, że częścią
pierwszą była impreza kolejowa zorganizowana przez Stowarzyszenie Miłośników
Kolei w Krakowie w 2007 roku na trasie Rzeszów – Jasło – Gorlice – Nowy
Sącz – Chabówka.
Wyjechaliśmy z Marcinem po godzinie 5 rano i zmierzaliśmy w kierunku Sanoka. Równolegle z Krakowa do Sanoka wyruszył kolega Sebastian z synem, którzy z kolei jechali się przejechać pociągiem SKPL z Sanoka do Ustrzyk Dolnych. Z rana pogoda nas nie rozpieszczała. Na autostradzie A4 co chwilę atakowały nas fale przelotnych deszczy. Dodatkowo między Bochnią a Brzeskiem widzieliśmy groźnie wyglądający wypadek. Poza drogą leżała osobówka oraz bus wywrócony na dach. W radiu mówili, że na szczęście nikt nie zginął, ale 13 osób zostało rannych. Gdy zmierzaliśmy z Rzeszowa drogami krajowymi i wojewódzkimi do Sanoka, pogoda była już nieco lepsza. Zasadniczo naszym celem była para pociągów SKPL „Tarnica” z Sanoka odjeżdżająca o 8:55 i z Ustrzyk Dolnych o 10:15, ale chcieliśmy zdążyć wyjechać na spotkanie porannemu pociągowi Polregio z Ustrzyk Dolnych. Podróż upłynęła nam bardzo sprawnie. Dodatkowo oddana została do użytku obwodnica Sanoka, dzięki czemu w Zagórzu byliśmy z dużym zapasem czasowym. Dorwanie szynobusu Polregio było więc jak najbardziej realne. W zeszłym roku goniąc pociąg TLK „Bieszczady” jadący przez Uherce, operowaliśmy w okolicach Załuża, Łukawicy i Bezmiechowej Dolnej. Tym razem więc dla odmiany uderzyliśmy na Jankowce. Na serpentynach za Zagórzem mieliśmy okazję podziwiać Passata efektownie zaparkowanego na dachu w przydrożnym rowie 😄. W Jankowcach wciąż mieliśmy dobry czas i mogliśmy na spokojnie penetrować wszystkie przejazdy kolejowe w poszukiwaniu dogodnej miejscówki. W końcu znaleźliśmy dobry motyw, gdzie zaczekaliśmy na szynobus. Pojechał SA103-002. Na pokładzie może ze 4 osoby.
 |
| SA103-002 jako pociąg Polregio z Ustrzyk Dolnych do Sanoka zbliża się do przystanku Jankowce |
Kolejnym miejscem, gdzie spróbowaliśmy go złapać był trójkąt torowy w Zagórzu. Pociągi Polregio z Ustrzyk Dolnych jeździły prosto linią 108 do Nowego Zagórza, zaś motoraki SKPL zajeżdżały na stację w Zagórzu gdzie zmieniały czoło. Po krótkiej penetracji trójkąta torowego ostatecznie ulokowaliśmy się za mostem na Osławie przy rozjeździe, gdzie od linii 108 odgałęzia się łącznica 617 do stacji w Zagórzu.
 |
| SA103-002 pokonuje most na Osławie i na rozjeździe skręci w prawo w kierunku stacji Nowy Zagórz |
Zaczynał się szczyt popołudniowy. Szynobus Polregio z Ustrzyk Dolnych w Sanoku spotykał się z „Wojakiem Szwejkiem” relacji Rzeszów – Medzilaborce, a w odbiegu za nim ruszał motorak SKPL do Ustrzyk Dolnych. Ze względu na kolejny etap rewitalizacji linii Rzeszów – Jasło, w tym roku „Wojak Szwejk” kursował na części trasy z komunikacją zastępczą. Zapewne z tego względu w Nowym Zagórzu zameldował się kilka minut po planie. Złapaliśmy go na wyjeździe ze stacji. Frekwencja była bardzo dobra, wszystkie miejsca były zajęte.
 |
| SA135-010 jako pociąg "Wojak Szwejk" relacji Rzeszów - Medzilaborce (na odcinku Rzeszów - Jasło jako ZKA) opuszcza Nowy Zagórz |
Konieczność zachowania odbiegu przełożyła się na lekkie opóźnienie motoraka. Ale tu na pokładzie jechał Sebastian i relacjonował na bieżąco lokalizację pociągu. Przenieśliśmy się na głowicę od strony Sanoka pod budynek stacyjny. Kilka minut później zjawił się motorak 801 642-9 „Bartek” z kilkoma osobami na pokładzie.
 |
| 810 642-9 "Bartek" jako pociąg SKPL "Tarnica" z Sanoka do Ustrzyk Dolnych wjeżdża do Nowego Zagórza |
Korzystając z tego, że pojechał on zmienić czoło w Zagórzu, ustawiliśmy się ponownie przed mostem na Osławie, aby kolejne zdjęcie wykonać na łącznicy nr 617. Obok toru w krzokach stał wrak przedwojennego wagonu bagażowego. Tymczasem wypogodziło się i słońce towarzyszyło już nam praktycznie do końca dnia.
 |
| Motorak na łącznicy nr 617 umożliwiającej wyjazd z Zagórza w kierunku Ustrzyk Dolnych |
Najbardziej nam zależało oczywiście na obfoceniu szlaku Uherce – Ustrzyki Dolne, dlatego z Zagórza cisnęliśmy prosto na Uherce. Następnym obowiązkowym punktem był kształtowy semafor wjazdowy do Uherzec. Przed 2010 r. był to żelazny punkt przy gonieniu porannego przemytnika do Chyrowa. Tyle że on jechał około 7 rano, a teraz po godzinie 9 słońce świeciło od mniej korzystnej strony. Ale kształtowe semafory to gatunek ginący i nie wybrzydzaliśmy.
 |
| Wjazd na stację Uherce |
Dobrze oświetlony był za to wyjazd ze stacji.
 |
| Tuż za stacją Uherce |
Przed zawieszeniem ruchu na odcinku Uherce – Ustrzyki Dolne obowiązywała prędkość 20 km/h. Teraz tor został przystosowany do prędkości 40 km/h, ale ruch na równoległej drodze krajowej powodował że trudno było dogonić pociąg. W ostatniej chwili udało się wykonać zdjęcie na przystanku w Olszanicy z charakterystyczną ośmioboczną wieżyczką.
 |
| Przystanek Olszanica |
Najciekawszym obiektem inżynieryjnym na tym szlaku jest okazały most przerzucony nad dolinką na pograniczu Olszanicy i Stefkowej.
 |
| Most między Olszanicą a Stefkową |
Wprawdzie o tej porze słońce było jeszcze po drugiej stronie toru, ale zrobimy powtórkę na powrocie. Na dalszym odcinku linia kolejowa biegnie w pewnym oddaleniu od drogi. Ale myślę, że SKPL będzie dalej chciał rozwijać tu ofertę i w przyszłym roku przyjedziemy tu na dłużej. Zwłaszcza, że wtedy już raczej na pewno nie będzie po co jeździć na linię Chabówka – Nowy Sącz. Przed przejazdem w Ustjanowej udało się znaleźć miejsce gdzie można było zrobić motoraczka z profilu.
 |
| Na szlaku w Ustjanowej |
Potem pocisnęliśmy już prosto do Ustrzyk Dolnych, żeby zdążyć zrobić wjazd na stację. Miasto leży nad rzeką Strwiąż, która jest dopływem Dniestru i płynie do Morza Czarnego (ciekawe czy obecnie w szkołach uczą jeszcze takich rzeczy). Na stację w Ustrzykach Dolnych wpadliśmy w ostatniej chwili i zdecydowałem się na klasyczny motyw z kładki.
 |
| Motorak kończy bieg w Ustrzykach Dolnych |
Na stacjach pośrednich dosiadali się podróżni, tak że do stacji docelowej motorak dojechał ładnie zapełniony. Dalszy odcinek do Krościenka można zaliczyć drezynami rowerowymi. Po 10 minutach wagon rusza w drogę powrotną. Sebastian z synem będą wracać kolejnym kursem po godzinie 14. Pogadaliśmy chwilę i ruszyliśmy na kolejną miejscówkę. Na wyjeździe z Ustrzyk Dolnych przyuważyliśmy pagór skąd może być dobry widok na miasto. Tam wykonaliśmy pierwsze ujęcie powrotnego kursu do Sanoka.
 |
| 810 642-9 jako pociąg "Tarnica" z Ustrzyk Dolnych do Sanoka niedługo po ruszeniu ze stacji początkowej. |
Potem cisnęliśmy do mostu przed Olszanicą. Tym razem słońce było już po naszej stronie toru.
 |
| Most przed Olszanicą raz jeszcze |
Następnie planowaliśmy dotrzeć pod semafor wjazdowy do Uherzec, ale okazało się że jest on w niedostępnym od tej strony miejscu. Zrobiliśmy więc ujęcia z profilu z nastawnią oraz klasyczne na wyjeździe ze stacji.
 |
| Wjazd na stację Uherce |
 |
| Wyjazd z Uherzec |
Na dalszym odcinku do Sanoka odwiedziliśmy jeszcze most na Sanie. Został on niedawno odremontowany, ponoć z wykorzystaniem przęseł ze starych mostów na Wiśle z krakowskiej linii średnicowej.
 |
| Most na Sanie przed Nowym Zagórzem |
Tym akcentem zakończyliśmy wizytację tego fragmentu Kolei Transwersalnej i ruszyliśmy w kierunku innego jej fragmentu w rejonie Mszany Dolnej. Dla odmiany pojechaliśmy przez centrum Sanoka sprawdzić czy coś nie dzieje się na stacji. Zastaliśmy tam jednak tylko szynobus Polregio odbywający 11-godzinną przerwę przed kolejnym kursem do Ustrzyk Dolnych 😂. Potem zajechaliśmy jeszcze zrobić zdjęcie pociągu TLK „Bieszczady”, który jechał nam z naprzeciwka. Wybraliśmy do tego celu stację w Krośnie. Zespół trakcyjny SKPL SN84-001 przyjechał bardzo ładnie zapełniony.
 |
| SN84-001 jako pociąg TLK "Bieszczady" z Krakowa do Zagórza na stacji w Krośnie |
Mieliśmy ambicję zdążyć na popołudniowy kurs parowozu z Chabówki do Kasiny Wielkiej jadący po godzinie 14. Sytuacja się nieco skomplikowała w Jaśle, gdzie napotkaliśmy zamknięty wiadukt koło stacji kolejowej. Początkowo próbowaliśmy objechać go od północnej strony, ale w tym miejscu jest problem z przekroczeniem rzeki Wisłoki i musielibyśmy bardzo nadkładać drogi. Trzeba było się więc ewakuować w południową część miasta, gdzie w końcu znaleźliśmy trasę objazdową. Czas nam się przez to pogorszył i na wszelki wypadek odpuściliśmy sobie obiadostop w Nowym Sączu. Na szczęście dalsza droga przebiegła nam sprawnie i z lekkim zapasem czasowym byliśmy w Kasinie Wielkiej. Znaleźliśmy dobrą miejscówkę na pograniczu Mszany Dolnej, gdzie zaczekaliśmy na pociąg retro. Tradycyjnie skład poprowadził parowóz Ty42-107.
 |
| Ty42-107 z pociągiem retro z Chabówki do Kasiny Wielkiej zbliża się do stacji docelowej |
Mam już ponad setkę zdjęć tej lokomotywy, ale nie narzekałem, gdyż jest to obecnie jeden z zaledwie trzech czynnych normalnotorowych parowozów w Polsce. Oprócz niego jest jeszcze Ty2-911 w Chabówce oraz jedna Ol49 w Wolsztynie. Znacznie więcej czynnych parowozów jest za to na kolejach wąskotorowych. Chociaż parę lat temu z czynnymi wąskotorowymi parowozami też u nas było krucho i się poprawiło. Ciekawe czy na taką samą poprawę możemy liczyć na normalnym torze. Parowóz będzie stał w Kasinie Wielkiej 1,5 godziny a w drodze powrotnej wykrzyżuje się w Mszanie Dolnej z „Transwersalnym” relacji Chabówka – Nowy Sącz. Mieliśmy więc chwilę wytchnienia, którą wykorzystaliśmy na przerwę posiłkową w Mszanie Dolnej. W międzyczasie Sebastian doniósł, że zarówno kurs motoraka z Ustrzyk Dolnych do Sanoka, jak i popołudniowy TLK „Bieszczady” do Krakowa miały frekwencję 100%. Po obiedzie na spokojnie wyjechaliśmy w kierunku Rabki w poszukiwaniu miejsc na „Transwersalnego”. Marcin w te wakacje jechał tym pociągiem jako pasażer, dzięki czemu miał okazję obczaić parę miejscówek niewidocznych z dróg dostępnych dla samochodów. Jedna z nich znajdowała się w rejonie tarczy ostrzegawczej semafora wjazdowego do Rabki Zaryte od strony Chabówki. W rejonie Rabki zgromadziły się ciemne chmury zwiastujące burze. Nie przeszkadzało nam to za bardzo, gdyż pociąg od Chabówki jechałby pod słońce. „Transwersalnego” podobnie jak w ubiegłym roku prowadziła SM42-1031, a w składzie była bonanza, dwa ryflaki oraz wagon bagażowy.
 |
| SM42-1031 z pociągiem retro "Transwersalny" z Chabówki do Nowego Sącza zbliża się do stacji Rabka Zaryte |
Pomimo dość długiej drogi jaką mieliśmy do pokonania aby dotrzeć do samochodu oraz dużego ruchu na drodze nr 28, udało się na odcinku do Mszany Dolnej zrobić „Transwersalnemu” dwa ujęcia. Jedno to dobrze znane w Rabie Niżnej, a drugie zupełnie nowe kawałek przed mostem na Rabie przy przystanku Mszana Dolna Marki.
 |
| "Transwersalny" w Rabie Niżnej |
 |
| Przed przystankiem Mszana Dolna Marki |
Fajnie że mimo tylu odwiedzin na tej linii, wciąż udaje nam się znaleźć nowe motywy. Kolejnym naszym celem było krzyżowanie z parowozem na stacji Mszana Dolna.
 |
| Wjazd "Transwersalnego" do Mszany Dolnej |
Spodziewaliśmy się ludzi łażących po terenie całej stacji, a co za tym idzie brakiem możliwości wykonania dobrego zdjęcia. Ale miło nas zaskoczyła postawa kierpocia z „Transwersalnego”, który przed przyjazdem parowozu, zagonił pasażerów do pociągu.
 |
| Krzyżowanie "Transwersalnego" z parowozem w Mszanie Dolnej |
Na koniec podgoniliśmy jeszcze „Transwersalnego” do Kasiny Wielkiej. Zmierzaliśmy kawałek dalej od miejsca, gdzie 2 godziny wcześniej łapaliśmy parowóz. Miejscówka była bardzo licznie obstawiona przez miłośników kolei, zupełnie jak na imprezie z fotostopami.
 |
| "Transwersalny" zbliża się do Kasiny Wielkiej |
Ciekawe czy to już były nasze ostatnie zdjęcie pociągu na starej linii Chabówka – Nowy Sącz. Według obecnych planów, PLK już we wrześniu ma zacząć prace na odcinkach Chabówka – Mszana Dolna i Klęczany – Nowy Sącz. To by było wszystko na dziś jeżeli chodzi o zdjęcia na Kolei Transwersalnej, ale nie koniec dzisiejszych zdjęć w ogóle. W Krakowie tego dnia w ramach Krakowskiej Linii Muzealnej kursowała zabytkowa linia autobusowa do Wieliczki. Mieliśmy ambicje, żeby zdążyć złapać jeden z ostatnich kursów. Powrót do Krakowa minął nam bardzo sprawnie i mieliśmy szanse złapania przedostatniego kursu z Wieliczki. Słońce było już dość nisko i nie mieliśmy zbyt wielkiego wyboru. Na dodatek duży ruch powodował, że nasz misterny plan mógł spełznąć na niczym. Podjęliśmy ryzyko zrobienia zdjęcia na ulicy Konopnickiej przy dawnym hotelu Forum. Trafił nam się Jelcz M11 i mieliśmy sporo szczęścia, bo nie zasłoniły go samochody.
 |
| Jelcz M11 #12240 w obsłudze zabytkowej linii autobusowej z Wieliczki do Krakowa na ulicy Konopnickiej w Krakowie |
Tym optymistycznym akcentem zakończyliśmy tę owocną wyprawę. Cieszy nas, że kolej w Bieszczadach po latach zapaści zaczyna się odradzać i liczymy, że dalej będzie rozwijana oferta na liniach do Łupkowa i Ustrzyk Dolnych.
